Narodowe Centrum Badań i Rozwoju rozstrzygnęło konkurs w programie "Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych" - Strategmed. To pierwszy, strategiczny program badań naukowych i prac rozwojowych, który został opracowany przez Radę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na podstawie Krajowego Programu Badań. W oparciu o wnikliwą ocenę przeprowadzoną przez ekspertów, Komitet Sterujący programu wyłonił 16 projektów badawczo-rozwojowych na łączną kwotę dofinansowania 310 mln zł. Wśród nich znajdują się przedsięwzięcia z obszaru kardiologii, onkologii, neurologii, a także medycyny regeneracyjnej, która daje nadzieje na realne wykorzystanie między innymi komórek macierzystych w lecznictwie.

- Choroby cywilizacyjne są obecnie jednym z najważniejszych wyzwań w medycynie. Aby rozwijać światowy potencjał polskich naukowców, trzeba inwestować w najnowsze technologie z tego zakresu. Program Strategmed jest odpowiedzią na szybko rozwijające się innowacje w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia starzejącego się społeczeństwa - mówi prof. Lena Kolarska-Bobińska, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

W dwóch zwycięskich projektach uczestniczyć będą naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pierwszy z nich - "Terapie epigenetyczne w onkologii" - zaangażowany będzie prof. Józef Dulak, kierownik Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ. Członkami konsorcjum, którego liderem jest spółka Selvita, są również Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN oraz Politechnika Wrocławska.

Celem projektu jest badanie nowych związków o właściwościach antynowotworowych, których opracowanie będzie możliwe dzięki skoordynowanej współpracy partnerów projektu. Wyniki badań prowadzonych na kilku obszarach biochemii, biologii molekularnej, biologii obliczeniowej i bioinformatyki, onkologii oraz doświadczenie firmy biotechnologicznej Selvita stwarza szansę skutecznego wykorzystania wyników badań podstawowych do opracowania podwalin nowych terapii leczenia różnych nowotworów.

Jak podkreśla prof. Józef Dulak, podstawą projektu są m.in. wieloletnie badania prowadzone przez jego zespół, dotyczące molekularnych aspektów powstawania, rozwoju i terapii nowotworów. Projekt będzie możliwy również ze względu na posiadanie najnowocześniejszej aparatury pozwalającej np. na pomiary wzrostu nowotworów czy ocenę przepływu krwi w guzach. Badania z wykorzystaniem modeli zwierzęcych będą przeprowadzane w nowoczesnej zwierzętarni WBBiB, która powstała w ramach projektu strukturalnego „Biotechnologia molekularna dla zdrowia" realizowanego z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w latach 2008-2012. Badania molekularne dotyczące mechanizmów regulacji wzrostu nowotworów przez hipoksję (niedotlenienie) oraz nowych inhibitorów czynników aktywowanych w hipoksji wykonywane będą także w laboratoriach Zakładu na terenie Małopolskiego Centrum Biotechnologii. W ten sposób realizowana będzie także działalność międzynarodowego laboratorium stowarzyszonego (Laboratoire International Associe – LIA), jakie Zakład Biotechnologii Medycznej utworzył we współpracy z Centre de Biophysique Moleculaire CNRS w Orleanie we Francji. W MCB prowadzone będą także prace nad oczyszczaniem i krystalizacją białek rekombinowanych. Zadanie to będzie realizowane przez zespół dr. Grzegorza Dubina z Pracowni Rentgenograficznej MCB.

Zaakceptowany do realizacji w konkursie Strategmed jest również projekt "Farmakoterapia śródbłonka naczyniowego i aktywacji płytek krwi zależna od prostacykliny, tlenku azotu i tlenku węgla - nowa strategia w zapobieganiu przerzutowości nowotworowej". Zrealizuje go w latach 2015-2017 konsorcjum, którego liderem jest Jagiellońskie Centrum Rozwoju Leków (JCET). W projekcie uczestniczą także Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu, Gdański Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i Łotewski Instytut Syntezy Organicznej w Rydze. Wniosek do programu opiewał na kwotę ponad 22 mln złotych.

Realizacja projektu pozwoli na lepsze poznanie mechanizmów farmakoterapii śródbłonka, które poprzez mechanizmy naczynioprotekcyjne i przeciwpłytkowe mogą stanowić podstawę skutecznej terapii przerzutowości nowotworowej i, co najważniejsze, dostarczy szerokie dossier badań przedklinicznych nowych związków o działaniu przeciwprzerzutowym dokumentujące ich skuteczność, profil farmakokinetyczny oraz bezpieczeństwo.

Konsorcjum projektowe, któremu przewodniczy prof. Stefan Chłopicki z JCET, złożone z pięciu partnerów w Polsce i jednego za granicą stanowi dynamiczne, interdyscyplinarne i międzynarodowy zespół badawczy o uzupełniającej się specjalizacji. Wstępne wyniki badań i zgłoszenia patentowe zdają się potwierdzać znaczenie nowej proponowanej strategii farmakoterapii przerzutowości nowotworowej.

- Wyniki pierwszego konkursu Strategmed pokazują, że innowacje mogą mieć realny wpływ na poprawę jakości życia każdego Polaka. Nowoczesne rozwiązania medyczne naszych naukowców mają także ogromny potencjał do komercjalizacji na rynkach zagranicznych, co w wymierny sposób będzie wzmacniać konkurencyjność polskiej gospodarki - mówi prof. Krzysztof Jan Kurzydłowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Program będzie realizowany do końca 2017 roku. W tym czasie Narodowe Centrum Badań i Rozwoju planuje ogłosić w sumie trzy konkursy na łączną kwotę 800 mln złotych. Nabory projektów będą przeprowadzane raz do roku.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie programu.