Aktualności

W piątek 23 maja br. po raz pierwszy przyznano nagrody Polsko-Litewskiego Forum Dialogu i Porozumienia im. Jerzego Giedroycia. Jednym z laureatów jest prof. dr hab. Bogdan Szlachta, dziekan Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W uroczystej gali wręczenia odznaczeń dla osób wybitnie zasłużonych na polu budowania przyjaznych relacji polsko-litewskich wzięli wysokiej rangi dostojnicy Republiki Litewskiej, przedstawiciele ambasady RP, wybitne grono naukowców, intelektualistów i dziennikarzy litewskich. Uroczystość transmitowały na żywo miejscowe media.

Prof. Bogdan Szlachta został uhonorowany statuetką w postaci królewskiego dębu autorstwa rzeźbiarza Stefana Wierzbickiego.

- Pracując nad tym motywem napotkałem wiele trudności. Mamy ściśle powiązaną historię. Jednakże nasze narody nie mają symboli, które moglibyśmy zaprezentować. Przypadkowo usłyszałem o królewskim dębie rosnącym w puszczy augustowskiej do XIX wieku. Dąb zyskał miano "królewskiego", gdyż po polowaniach wypoczywali pod nim Witold i Jagiełło. Z drugiej strony odkryłem, iż jest to jedyny wyraz, w którym litera "a" w obu językach ma "ogonek". Myślę, że w przyszłości będą łączyły nas wszystkie słowa, wszystkie litery i nawet wykrzykniki - mówił artysta o historii i symbolice nagrody.

- Polacy i Litwini stworzyli ostatnimi czasy prawdziwy dom szaleńców, w którym nie ustają kłótnie i spory. Bogdan Szlachta wkraczał w te trudne relacje zawsze wtedy, gdy był najbardziej potrzebny - mówił w laudacji prof. Alvydas Jokubaitis z Uniwersytetu Wileńskiego oraz członek zarządu Forum im. J. Giedroycia, który swoje wystąpienie zakończył wersem z litewskiego przekładu "Pana Taudeusza".

- Ponieważ wszyscy tłumacze kłamią, dlatego za sprawą litewskiego tłumacza bohater Adama Mickiewicza wypowiada słowa, których w rzeczywistości nie mówi po polsku: "Nie tytuły są ważne, ale to, że jesteśmy braćmi". Przekład litewski przypomina nam, iż do niedawna, do końca XIX w., Polacy i Litwini byli braćmi. Bogdan Szlachta uczynił bardzo wiele, byśmy znowu nimi byli - mówił prof. Alvydas Jokubaitis.

Prof. Bogdan Szlachta dziękując za wyróżnienie przypomniał pierwsze publikacje o Litwie, które wraz z przyjaciółmi znad Wilii wydawał w kraju, a dzięki którym Polacy mogli się wiele dowiedzieć o współczesnej Litwie i Litwinach. Powiedział też, że nie wierzy w ideę wiecznego pokoju, ale liczy, że obywatele tych krajów mogą się nawzajem lepiej poznać.

Już ze wcześniejszych ustaleń naukowych wynikało, że w długości palców - zarówno kobiecych, jak i męskich - zawarta jest informacja o rozwoju płodowym. Nowe badania na ten temat, przeprowadzone przez polsko-amerykański zespół, opublikuje w nadchodzącym numerze "Annals of Human Biology".

Jeżeli mężczyzna ma krótszy palec wskazujący od palca serdecznego oznacza to, że w życiu płodowym oddziaływało na niego wyższe stężenie testosteronu niż estrogenów. I odwrotnie - mężczyzna z dłuższym palcem wskazującym podlegał wyższemu stężeniu estrogenów w łonie matki. Stosunek długości palca drugiego do czwartego, nazywany indeksem 2D:4D (z ang. "the 2nd to 4th digit ratio"), nie zmienia się przez całe życie. Dlatego może być używany jako wyznacznik środowiska hormonalnego, w jakim rozwijał się płód.

Badacze z Zakładu Zdrowia i Środowiska UJ CM - doktorantka Magdalena Klimek, prof. Grażyna Jasieńska, dr Andrzej Galbarczyk, dr Ilona Nenko oraz Louis Calistro Alvarado z University of New Mexico - przebadali blisko 700 mężczyzn w różnym wieku, zamieszkałych na terenie Beskidu Wyspowego.

Polscy i amerykańscy naukowcy odkryli, że chłopcy, którzy mają krótszy palec wskazujący w stosunku do serdecznego (co świadczy o wyższych poziomach testosteronu w życiu płodowym), rodzą się więksi oraz mają wyższą masę ciała w okresie dzieciństwa i dojrzewania. Co więcej, w wieku dorosłym tacy mężczyźni mają średnio również wyższe stężenia testosteronu oraz więcej dzieci.

Z tego nasuwa się wniosek, że indeks długości palców 2D:4D można uznać za wskaźnik kondycji zdrowotnej mężczyzny. Zaprezentowane przez naukowców wyniki wskazują, że wysokie stężenia testosteronu podczas rozwoju płodowego mogą mieć korzystny wpływ na całe późniejsze życie mężczyzn, gdyż ten hormon odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju męskich płodów. Zatem - twierdzi polsko-amerykańska ekipa - patrząc na stosunek palca wskazującego do palca serdecznego możemy oszacować poziom testosteronu oraz potencjał rozrodczy danego mężczyzny.

- Z wysokim poziomem testosteronu łączą się jednak nie tylko korzyści - jego zbyt wysokie stężenie może powodować także problemy zdrowotne. Wcześniejsze badania wykazały, ze panowie mający dłuższy palec serdeczny częściej chorują na raka prostaty, autyzm czy choroby układu krążenia. Ten prosty w pomiarze wskaźnik może z powodzeniem stać się niebawem jednym z narzędzi oceny ryzyka wielu chorób, mogących mieć swoje korzenie jeszcze w łonie matki - mówi Magdalena Klimek.

Jak dodała prof. Grażyna Jasieńska, "poszukiwanie wskaźników, które mówią nam, w jakich warunkach przebiegał rozwój płodowy, jest niezwykle ważne". Wiele chorób cywilizacyjnych takich jak np. cukrzyca czy choroby układu krążenia częściej występuje u osób, które rozwijały się w niekorzystnych warunkach."

Artykuł w "Annals of Human Biology" jest już dostępny w wersji internetowej.

(PAP Nauka w Polsce)

Najnowsze dane eksperymentalne i kliniczne wskazują na to, że tzw. mieloidalne komórki regulatorowe w znaczący sposób kontrolują działanie układu immunologicznego, który broni nas między innymi przed zakażeniami wywoływanymi przez drobnoustroje lub ogranicza powstawanie nowotworów. W skład tych komórek wchodzi duża część białych krwinek, takich jak granulocyty, monocyty czy komórki dendrytyczne. Chociaż wiele procesów chorobowych wiąże się ze zmianami w obrębie mieloidalnych komórek regulatorowych, ogromna różnorodność tych komórek i brak jednoznacznych metod ich identyfikacji, uniemożliwia szybki postęp w rozumieniu ich pełnego znaczenia w odpowiedzi odpornościowej i procesach chorobowych.

Ma to zmienić nowy program COST o nazwie Mye-EUNITER (European Network of Investigators Triggering Exploratory Research on Myeloid Regulatory Cells), który właśnie został zatwierdzony do finansowania przez Komisję Europejską. Program zainicjowali immunolodzy z Uniwersytetu Duisburg-Essen w Niemczech, przy aktywnym wsparciu sześciu ośrodków europejskich, zrzeszonych w sieci IRUN (International Research Universities Network), takich jak Uniwersytet w Munsterze (Niemcy), Barcelonie (Hiszpania), Glasgow (Wielka Brytania), Radboud University w Nijmegen (Holandia), University of Zurich, (Szwajcaria) oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W programie COST uczestniczy 18 krajów europejskich i partnerzy ze Stanów Zjednoczonych. Ze strony Uniwersytetu Jagiellońskiego program koordynują dr hab. Jarosław Baran z Katedry Immunologii Klinicznej i Transplantologii, Wydziału Lekarskiego UJ CM oraz prof. dr hab. Joanna Cichy z Zakładu Immunologii, Wydziału Biochemii, Biofizyki I Biotechnologii UJ.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Uniwersytetu Duisburg-Essen.

Fot. Łukasz Kamiński / KPRP

Prezydent Bronisław Komorowski wręczył 21 maja w Warszawie akty nominacyjne 64 nauczycielom akademickim oraz pracownikom nauki i sztuki.

- Dziś zadaniem numer jeden jest przełamywanie barier psychologicznych, prawnych i innych, które utrudniają, opóźniają przeprowadzanie procesu konsolidacji szkolnictwa wyższego. Nie sprostamy trudnej konkurencji w obliczu kryzysu demograficznego, jeśli nie zdobędziemy się na zdolność przekraczania barier - mówił Bronisław Komorowski.

Prezydent, wspominając obchodzoną w tym roku 25. rocznicę odzyskania przez Polskę wolności, zaznaczył, że to okazja do dokonania bilansu osiągnięć. Wskazywał, że większość Polaków jest zadowolonych z własnego życia, z życia własnej rodziny, dobrze oceniają zmiany w swoich miejscowościach.

- Życzę, aby bilans dokonań w ramach życia naukowego, ścieżki naukowej, też wypadł tak samo pomyślnie - powiedział. Zaznaczył też, że suma dokonań i sukcesów indywidualnych składa się na sukces Polski, całego społeczeństwa.

Wśród nowych profesorów znaleźli się uczeni z Uniwersytetu Jagiellońskiego:

Joanna Cichy - profesor nauk biologicznych,

Katarzyna Dybeł - profesor nauk humanistycznych,

Artur Osyczka - profesor nauk biologicznych.

Zgodnie z Ustawą o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki tytuł profesora nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wniosku Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Tytuł ten może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym, może także pochwalić się sukcesami dydaktycznymi, w tym w kształceniu kadry naukowej lub artystycznej.

Z okazji Jubileuszu 650-lecia Uniwersytet Jagielloński otrzymał dar od Uniwersytetu Ruhr w Bochum w postaci stypendium w wysokości 6500 euro, przeznaczonego na pobyty badawcze w Bochum jednego lub kilku doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego, do wykorzystania do końca 2015 roku.

Zasady konkursu opracowane zostaną przez Rektorski Zespół ds. Stypendiów Bilateralnych dla Studentów i Doktorantów pod przewodnictwem prof. Andrzeja Mani, prorektora UJ ds. dydaktyki i będą podane do publicznej wiadomości w terminie późniejszym.

Uniwersytet Ruhr w Bochum jest od trzydziestu pięciu lat jednym z najważniejszych partnerów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był pierwszym uniwersytetem w Republice Federalnej Niemiec, który podpisał porozumienie o współpracy naukowej z Uniwersytetem Jagiellońskim w dniu 20 listopada 1979.

W imieniu całej społeczności akademickiej naszej Almae Matris dziękujemy fundatorowi!

Tekst: dr Maria Kantor.

21 maja opublikowany został Ranking Szkół Wyższych „Perspektywy 2014", w którym oceniono 195 polskich uczelni (88 uczelni akademickich, 80 magisterskich niepublicznych oraz 27 państwowych wyższych szkół zawodowych). Ranking przygotowuje Fundacja Edukacyjna „Perspektywy", pod nadzorem Kapituły kierowanej przez prof. Michała Kleibera, prezesa Polskiej Akademii Nauk. Są to w istocie cztery rankingi główne odzwierciedlające różnorodność uwarunkowań i misji pełnionych przez główne grupy polskich uczelni.

Ranking uczelni akademickich został oparty na 33 szczegółowych kryteriach, tworzących sześć grup kryteriów: prestiż, potencjał naukowy, efektywność naukowa, innowacyjność, warunki studiowania oraz umiędzynarodowienie. Liderzy w głównych grupach kryteriów to:

prestiż wśród kadry akademickiej – Uniwersytet Jagielloński,

prestiż wśród pracodawców – Politechnika Warszawska,

potencjał naukowy – Uniwersytet Jagielloński,

efektywność naukowa – Uniwersytet Jagielloński,

publikacje i cytowania – Uniwersytet Medyczny w Łodzi,

innowacyjność – Akademia Górniczo-Hutnicza,

umiędzynarodowienie – Akademia Finansów i Biznesu Vistula.

W ramach tej publikowanej od 2000 r. klasyfikacji, przygotowywany jest także Ranking Uczelni Akademickich. W tym roku objął 88 szkół wyższych – zarówno publicznych jak i niepublicznych (z wyjątkiem uczelni artystycznych), posiadających uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora i prowadzących działalność badawczą.

W 2014 roku najlepszą akademicką uczelnią w Polsce jest Uniwersytet Warszawski, który wyprzedził minimalnie Uniwersytet Jagielloński.

Opublikowany został także Ranking Kierunków Studiów, obejmujący 39 głównych kierunków i grup kierunków studiów. Ranking ten oparty został na pięciu kryteriach: opiniach profesorów, opiniach pracodawców, publikacjach, cytowaniach oraz tzw. indeksie Hirscha, wskazującym na znaczenie wszystkich prac naukowych danego autora. W jedenastu przypadkach zwyciężył Uniwersytet Jagielloński (głównie w naukach medycznych i humanistycznych), w dziewięciu Uniwersytet Warszawski (najwyżej oceniony w naukach ścisłych i społecznych), a w siedmiu Politechnika Warszawska (nowoczesne technologie).

W rankingu typów szkół wyższych, najlepszą uczelnią medyczną w Polsce został Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum.

Klasyfikacja kierunków studiów UJ:

Klasyfikacja kierunków medycznych:

Obchody trwającego Roku Jubileuszowego Uniwersytetu Jagiellońskiego obejmują szereg międzynarodowych konferencji naukowych i zjazdów przedstawicieli środowisk akademickich z Polski i Europy. Wydarzeni...czytaj więcej